Dada was een kunst- en literaire beweging die werd gevormd in de periode na de Eerste Wereldoorlog. Het was een reactie tegen nationalisme en andere invloeden in de samenleving waarvan velen dachten dat ze het conflict hadden veroorzaakt. Dada werd gevormd door een groep kunstenaars in Zürich, Zwitserland en omvatte een breed scala aan kunstvormen, zoals fotografie, beeldhouwkunst, schilderkunst, collage, poëzie en uitvoerende kunst. De esthetische waarde van Dada is afgeleid van de bespotting van nationalistische attitudes zoals die werd gezien in vele steden waar Dada-kunstenaars werden gevonden, zoals Berlijn, Keulen, New York, Parijs en Hannover. In tegenstelling tot de materialistische en nationalistische attitudes, werd de beweging een invloedrijke hoeksteen voor de verschillende categorieën van hedendaagse kunst. Met de opkomst van het surrealisme werd de beweging uiteindelijk losbandig.
Belangrijkste ideeën en kenmerken van Dada
Dada was een conceptuele kunstbeweging die veel had geleend van avant-garde bewegingen zoals het futurisme, het kubisme en het expressionisme. Het belangrijkste doel van de kunstenaars was om kunst te gebruiken om de dagelijkse maatschappelijke opvattingen te verbeteren en niet om esthetisch aansprekende objecten te maken. Door het gebruik van conceptuele kunst genereerden de kunstenaars moeilijke vragen over de maatschappij, het doel van kunst en uiteindelijk de rol van de kunstenaars.
De leden van Dada waren anti-oorlog, anti-bourgeois en nauw verbonden met radicaal links. Ze waren van plan om de traditionele waarden van de samenleving te verbeteren, vooral na de lange oorlogen die begonnen en verlengd werden zonder de moeite om ze te beëindigen. Een van de oprichters van Dada, Hugo Ball, was een schrijver die een tijdschrift publiceerde dat pleitte voor anti-bourgeoisidealen. Hij startte ook een nachtclub in Zürich, genaamd Cabaret Voltaire, die satirisch was voor het feit dat het de dwaasheden van de samenleving bespotte.
De groepsleden gebruikten readymade-objecten in hun werk, gevonden in het dagelijks leven zonder de oorspronkelijke vorm van de objecten te veranderen. Dit leverde vragen op over de artistieke creativiteit van de kunstenaars en wat ze met hun werk wilden bereiken. Dit standpunt daagde de definitie van kunst en zijn rol in de samenleving uit.
Verschillende kunstenaars van de Dada-beweging zoals Hans Arp trotseerden de conventionele methoden van planning en productie van kunst. Waar normen een zorgvuldige planning en voltooiing vereisten, nam Hans Arp de kans op het maken van kunstwerken op zich. De incorporatie van toeval betekende dat de kunst niet definitief werd voltooid door de kunstenaar, maar eerder een continu proces. Bij het introduceren van een kans vroegen dadaïsten de rol van kunstenaars in het proces in twijfel.
Beroemde werken
Wetten van kans
Kunstenaar: Hans Arp
Jaar: 1917
Dit werk was een perfect voorbeeld van het opnemen van kansen in verschillende kunstwerken. Hans Arp maakte collages die de wetten van het toeval demonstreerden. In dit werk maakte Hans vierkanten van papier van contrasterende kleuren en stond boven een groot vel achtergrondpapier en liet de kleinere vierkanten daar bovenop vallen. Vervolgens plakte hij de vierkanten op de willekeurige posities waarop ze vielen. Deze opstelling leverde een diepe reactie op en was in strijd met de traditionele geometrische ordening van vormen. De kanscollages werden populair in het trotseren van traditionele kunst en waren van invloed op Dada's doel om sociale normen aan te vechten en anti-kunst te worden.
LHOOQ
Kunstenaar: Marcel Duchamp
Jaar: 1919
Dada's oneerbiedigheid tegenover conventionele kunst werd opnieuw getoond door dit werk. Duchamp gebruikte een goedkope dagelijkse ansichtkaart van de Mona Lisa-schilderij en transformeerde het gezicht door een snor en een sikje toe te voegen terwijl hij een label toevoegde dat LHOOQ las. Het werk werd beroemd vanwege de voortdurende gebeurtenissen in die tijd, waar de originele Mona Lisa-schilderij pas recent terug was in het Louvre nadat het in 1911 was gestolen. Duchamp beledigde velen door dit werk, maar slaagde erin vragen te stellen die artistieke waarden in twijfel trokken.
