Geschiedenis van Zarathoestra
Het zoroastrisme is de oudste monotheïstische religie die nog steeds wordt beoefend. De profeet Zarathustra stichtte de religie die naar hem werd vernoemd in het oude Iran (Perzië) rond 3,500 jaren geleden. Die datum is bepaald door archeologische vondsten en taalkundige vergelijkingen met de hindoegeschriften genaamd de Rig Veda. Al meer dan duizend jaar was het zoroastrisme de populairste en krachtigste religie ter wereld. Zoroaster verwierp het heidendom en de dierenoffers van de mensen in zijn Perzische vaderland. Toen hij dertig jaar oud was, had Zoroaster een goddelijk visioen. Hij zag een 'glanzend wezen' dat zichzelf introduceerde als Vohu Manah (Goed verstand). Vohu Manah leidde Zoroaster naar Ahura Mazda, de Hoogste God van het zoroastrisme. Er waren ook vijf andere stralende goden, die de Amesha Spentas, of de heilige onsterfelijken. Hij had latere en soortgelijke visioenen, waarin hij God veel vragen stelde. De antwoorden die hij ontving vormen de basis van de Zoroastrische religie. Zoroaster begon toen met het prediken van de doctrine van één enkele God, en leerde tegen overrituele ceremonieën. Hij wees erop dat sommige van de heidense goden, of Daevas, genoot van oorlog, die een ware God niet zou doen. Zoroaster noemde hen 'boze geesten' die werkten voor Gods vijand, die zij Angra Mainyu noemden, in essentie de Zarathoestraanse Satan. Natuurlijk verzetten de Perzische religieuze autoriteiten zich tegen zijn theorieën, omdat ze zich door hen bedreigd voelden. Na twaalf jaar verliet Zoroaster Perzië om een plaats te vinden die zijn religieuze opvattingen meer zou verwelkomen. Hij vond het in Bactria (in het moderne Afghanistan.
Daar waren koning Vishtaspa en zijn koningin Hutosa onder de indruk van de discussies van Zarathoestra met de spirituele autoriteiten van hun land. Vervolgens hebben ze het zoroastrianisme tot officiële religie van de staat gemaakt. Het is niet precies bekend hoe, waarom, en toen het Zoroastrianisme terugkeerde naar Perzië, maar het was daar goed ingeburgerd tegen de tijd dat Cyrus de Grote het Achaemenidische rijk rond 550 BC oprichtte. Het Zoroastrianisme bloeide onder Cyrus en zijn nakomelingen, maar kreeg een slag na Alexander de Groot overwonnen Perzië. De Seleuciden die regeerden na de veroveringen van Alexander tolereerden het zoroastrianisme, maar het duurde tot de Parthische Arcasiden de Seleuciden uit Perzië in 141 BC omver wierpen dat de religie van Zarathustra haar vroegere plaats van bekendheid terugkreeg. De volgende Sassanids bleven de religie volgen, hoewel het vrij autoritair en onderdrukkend werd voor de gewone man. Joden en christenen werden ook vervolgd. Met de snelle verspreiding van de islam, werden Zoroastriërs automatisch tweederangsburgers en moesten ze extra belastingen betalen. De religie kreeg grote tegenslagen toen de Turken en Mongolen in Perzië aan de macht kwamen en veel volgelingen vluchtten van vervolging naar andere landen, met name de parsi's (parsi is Gujarati voor Perzië) die zich in India vestigden.
Overtuigingen en heilige teksten
Het zoroastrisme kan het beste worden samengevat door de drie kernwaarden: Goede gedachten. Goede woorden. Goede daden. Zoroastrians geloven dat er maar één God is, genaamd Ahura Mazda (Wise Lord), en dat hij de wereld heeft geschapen. Ze geloven ook in het absolute van de natuurlijke elementen, in het bijzonder het vuur, dat Gods licht (wijsheid) vertegenwoordigt. Zoroastrianen aanbidden in een Vuurtempel, of Agiary. Dualisme is het kernconcept van de religie. Dualisme is de wederzijds exclusieve co-existentie van goed en kwaad. Kosmisch wordt het herkend als de tegengestelde fysieke krachten van het universum, vertegenwoordigd door Ahura Mazda versus de Zarathoestraanse duivel, Angra Mainyu. Moreel dualisme is het eeuwige conflict tussen de goede en slechte gedachten in onze gedachten. Zoroastrianen geloven in de puurheid en heiligheid van de natuur.
Zoroastriërs zijn traditioneel natuurbeschermers en onthouden zich van vervuilende rivieren en de atmosfeer. Dit heeft ertoe geleid dat het zoroastrianisme "De eerste ecologische religie" wordt genoemd. Een ander centraal aspect van het zoroastrisme is het geloof in de 'heilige onsterfelijken', of Amesha Spentas, die verscheen in Zoroaster's visioenen. Er zijn zes heilige onsterfelijken die Ahura Mazda hielpen bij het creëren van de wereld, en elk van deze zorgt voor een bepaald aspect van het menselijke rijk. Zij zijn Vohu Manah (Goede geest en goed doel), Asha Vahishta (Waarheid en rechtvaardigheid), Spenta Ameraiti (Heilige toewijding, sereniteit en liefdevolle vriendelijkheid), Khashathra Vairya (Macht en gewoon regel), Hauravatat (Heelheid en gezondheid), en Ameretat (Lang leven en onsterfelijkheid). De Avesta is het heilige boek van de Zoroastrians en bevat de heilige geschriften van de religie. Het is verdeeld in twee hoofdsecties: In het hart van Avesta's schriftuurlijke kern bevinden zich de Gathas. Dit zijn zeventien lofzangen waarvan wordt aangenomen dat ze door Zoroaster zelf zijn gecomponeerd. Dit is de Oudere Avesta. Het tweede deel is het Jongere Avesta. Het bevat commentaren op de Oudere Avesta, en werd geschreven in latere jaren. De Jongere Avesta bevat ook mythen en details over te volgen rituelen.
Invloed op andere religies
Het zoroastrisme is de oudste monotheïstische religie die nog steeds bestaat. Over het algemeen wordt gedacht dat de latere Abrahamitische religies, waaronder het jodendom, het christendom en de islam, veel van hun sleutelbegrippen uit het zoroastrisme hebben overgenomen. Monotheïsme staat centraal in al deze en de tweelingbegrippen van God en Satan zijn bijna identiek aan die in alle drie grote Abrahamitische religies. De overtuigingen dat God in de hemel leeft en de duivel heerst over de hel en dat mensen naar de hemel of de hel gaan nadat zij zijn gestorven, afhankelijk van wereldse daden, zijn andere concepten die door alle vier monotheïstische religies worden gedeeld. Sommige geleerden hebben verdere parallellen getrokken tussen de Amesha Spentas en de christelijke aartsengelen. Verschillende aspecten van het zoroastrianisme zijn aanwezig in de cultuur en mythologie van de grote Iraniërs. De religie was immers het culturele anker van deze mensen voor 1,500-jaren. Zelfs toen de islam de religieuze mindscape van de Perzische regio domineerde, bleven de culturele aspecten van het zoroastrisme over als een erfenis van de Iraanse taalsprekers in hun gebruiken en festivals. In het epische 10th Century-gedicht Shahname, die van vitaal belang is voor de Iraanse identiteit, had de Perzische dichter Firdausi veel figuren en verhalen van de Avesta verwerkt.
Hedendaagse diaspora en beroemde zoroastriërs
Tegenwoordig zijn zoroastrianen ingedeeld in twee hoofdgroepen: dit zijn de Iraanse en Indiase parsi's. De wereldwijde populatie van Zoroastrians is teruggebracht tot ongeveer 190,000 volgens de meeste schattingen. Iran is de thuisbasis van 30,000 die Zoroastriërs beoefent, terwijl de Indiase parsi's, vooral die rond Mumbai en Gujarat, rond 60,000 draaien. Veel Zarathoesters verlieten Iran en India om zich elders te vestigen, voornamelijk in westerse landen. Volgens de Fezana Journal Survey van de Federation of Zoroastrian Associations of North America zijn er rond 11,000 Zoroastrians in de Verenigde Staten, 6,000 in Canada, 5,000 in Engeland en 2,700 in Nieuw-Zeeland. 2,200-volgers wonen in de Perzische Golfstaten, terwijl rond 1,400 zich in Pakistan bevinden. Individuele Zoroastrische gemeenschappen bloeien economisch en sociaal. Hun afnemende aantal is echter een zaak van grote zorg voor hen, omdat hun oude religie lijkt op de rand van uitsterving. Het zoroastrisme laat andere mensen niet toe zich tot hun geloof te bekeren, omdat zij van mening zijn dat hun religie etnisch van aard is en niet universeel, en dat ze binnen de 'stam' moet worden gehouden.
Veel Zarathoesters hebben grote bijdragen geleverd op gebieden als bedrijfsleven, literatuur, kunst, sport en wetenschap. Dadabhoy Navroji was de mede-oprichter van het moderne India en de oprichter van de Tata-bedrijvengroep. Homi Jehangir Bhabha was de stichter van het nucleaire programma van India, terwijl de 8th stafchef van het Indiase leger Sam Manekshaw was, die ook een nationale held was van de Indo-Pakistaanse Oorlog van 1971 die Bangladesh heeft geschapen. Andere bekende Zoroastrische beroemdheden zijn de legendarische Freddie Mercury en Zubin Mehta, dirigent van het New York Philharmonic Orchestra, met uitzondering van anderen. Een andere prominente muzikant is de Zweedse Alexander Bard, die toevallig ook een filosoof is. Prominente Zoroastrische schrijvers zijn Rohinton Mistry en Firdaus Kanga. De laatste speelde ook in de film Zesde geluk. Over films gesproken, John Abraham, een populaire Bollywood-ster, is ook een parsi, net als actrice Persis Khambatta, die de kale Deltan portretteerde in Star Trek: The Motion Picture. Prominente Parsi-sportmannen zijn Farokh Engineer, een leidende batsman en aanvoerder van het Indian National Cricket Team en Bayram Avari, de zeiler van wereldklasse. Shapurji Saklatvala was 3rd, de Aziatische minister van het Aziatisch-Aziatische, van 1922 tot 1929, en Bejan Daruwala, de beroemde astroloog die nu in Washington DC woont, is ook een Indiase parsi.
Bedreigingen en vervolging
Na de Perzische nederlaag in de handen van Alexander kreeg het zoroastrianisme een zware slag. De Grieken hebben veel priesters gedood en de heilige literatuur vernietigd. Gelukkig is de kern van de religie, de Gathas, overleefd. Het zoroastrisme is gedurende enkele decennia weer normaal geworden onder de heerschappij van de Seleuciden, Arcasiden en de volgende Sassanianen, hoewel het Zarathoestrisme onder strikte controle kwam te staan. De rampspoed die de Arabische moslims aanrichtten op de religie overtrof die van Alexanders Grieken. Volledige bibliotheken werden verbrand en een ware schatkamer van het culturele erfgoed van het zoroastrisme werd vernietigd. Religieuze vervolging kwam in de weg van a dhimmi identiteit (mensen van het boek). Net als christenen en joden behielden Zarathoestrars hun religieuze vrijheid, maar moesten ze extra belasting betalen voor het voorrecht. Net als alle niet-moslims werden ze onderworpen aan vernederende sociale wetten in de hoop dat ze zich tot de islam zouden bekeren om dit te voorkomen. Velen bekeerden zich en het zoroastrisme werd een minderheidsreligie in de plaats van zijn geboorte. Verdere moeilijkheden kwamen met de opkomst van de Turken en de Mongolen in Perzië, met meer vernietiging van heilige teksten. De omstandigheden werden zo ondraaglijk voor Zoroastrians dat bootladingen Parsis de religieuze vervolging in de 10TH eeuw ontvluchtten en zeilden naar Gujarat in India. Ze kregen toestemming om te blijven, en dit waren de grondleggers van de bloeiende Parsi-gemeenschappen in Mumbai en Gujarat. Vandaag de dag gaat de voortdurende vervolging van het zoroastrisme door, vooral in de nu door moslims gedomineerde plaatsen van herkomst.
