De Volkenbond was de instelling die de Verenigde Naties voorafging. Het werkte tussen 1920 en 1946, en het bracht de 58-lidstaten samen op de grootste hoogte. De Volkenbond wordt geïdentificeerd als het eerste internationale orgaan dat moet worden gevormd met een specifiek doel om de wereldvrede te handhaven.
Historische achtergrond
De behoefte aan een vreedzame gemeenschap van naties was al in 1795 geschetst in 'Perpetual Peace: A Philosophical Sketch' door Immanuel Kant. Kant had voorgesteld een bond van naties op te richten met als doel conflicten tussen staten te beheersen en vrede te bevorderen. Na de Napoleontische oorlogen van de 19e eeuw, werd het concert van Europa gecreëerd door de primaire conservatieve machten van het continent als een mechanisme voor geschillenbeslechting. De internationale wet werd vervolgens vastgesteld. President Theodore Roosevelt wordt erkend als de eerste Amerikaanse president die campagne voert voor de oprichting van een internationale competitie. De Interparlementaire Unie werd in 1889 opgericht door de vredesactivisten Frédéric Passy en William Randal Cremer om regeringen aan te moedigen internationale conflicten op vreedzame wijze op te lossen. Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog begonnen voorstanders van een internationale competitie publieke steun te krijgen. In het Verenigd Koninkrijk richtten Goldsworthy Lowes Dickinson en Lord Bryce de Bryce Group op, later omgedoopt tot de League of Nations Union. De League to Enforce Peace begon in de VS in 1915. Het duurde echter tot 1920 dat de Volkenbond na veel overleg werd opgericht tijdens de vredesconferentie in Parijs. Het orgaan hield zijn eerste raadsvergadering op januari 16, 1920, in Parijs.
Belangrijkste organen van de Volkenbond
De belangrijkste constitutionele organen van het lichaam waren de Vergadering, de Raad en het Permanente Secretariaat. Er werden nog twee belangrijke vleugels opgericht, namelijk de Internationale Arbeidsorganisatie en het Permanente Hof van Internationale Justitie. De Vergadering bestond uit vertegenwoordigers van alle leden van het orgaan, waarbij elk lid recht had op maximaal drie vertegenwoordigers naast één stem. De vergadering kwam jaarlijks in september bijeen in Genève. De vergadering kreeg de bevoegdheid om nieuwe staten toe te laten en het budget onder andere functies te controleren. De Raad had aanvankelijk vier permanente leden, namelijk Groot-Brittannië, Japan, Frankrijk en Italië, en vier niet-permanente leden. De samenstelling van de Raad is echter verschillende keren gewijzigd. De Raad diende als een soort uitvoerende instelling die de activiteiten van de Liga leidde. Het Permanente Secretariaat was een groep van deskundigen op bepaalde terreinen onder toezicht van de algemene secretaris. De hoofdonderdelen van het lichaam waren onder meer Gezondheid, Juridisch, Politiek, Informatie, Sociaal, Transit, Ontwapening en Financiële en economische aspecten. De Volkenbond had ook hulporganisaties en commissies.
Het oplossen van territoriale geschillen
De Volkenbond werd opgericht op een cruciaal moment in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog. Het kreeg een centrale rol bij het oplossen van geschillen zoals de Åland-crisis. De Åland-eilanden, een cluster van naar schatting 6,500-eilanden in de Oostzee, vormden een twistpunt tussen Finland en Zweden. De Liga kwam tussenbeide en wees de eilanden naar Finland. Andere geschillen waaraan de Liga heeft deelgenomen zijn onder meer Opper-Silezië, Memel, Mosul, Hatay, Vilnius, Saar en Albanië.
Algemene zwakke punten van de organisatie
De Volkenbond was primair opgericht om een nieuwe wereldoorlog te voorkomen, maar het begin van de Tweede Wereldoorlog verminderde deze hoop. De instelling kreeg te maken met verschillende obstakels in haar zoektocht naar wereldvrede. Ten eerste namen veel landen niet deel, terwijl anderen slechts korte tijd lid waren. De Verenigde Staten was misschien wel de meest opvallende van de afwezigen. De Liga was langzaam bij het komen tot resoluties omdat ze de instemming van meerdere leden vereisten. Er was ook een tegenspraak tussen het concept van collectieve veiligheid en internationale betrekkingen tussen lidstaten. De Volkenbond was verder afhankelijk van de Grote Machten om haar resoluties uit te voeren, omdat zij geen gewapende macht had. De machten waren echter terughoudend om militaire acties te gebruiken en sancties op te leggen namens de Liga.
