6. Wat betekent endemisch? -
Endemische soorten zijn al vele eeuwen de focus van wetenschappelijk onderzoek. Botanici, zoölogen en natuurlijke historici zijn allemaal gefascineerd door de zeldzaamste en meest unieke planten- en diersoorten en hun leefgebieden over de hele wereld. Maar wat zijn endemische soorten? Endemisme doet zich voor wanneer een plant of diersoort alleen kan overleven op een specifieke geografische locatie en niet op een andere plaats op aarde kan worden gevonden. Endemisch is het woord dat wordt gebruikt om het organisme te beschrijven. Het gebied waar deze unieke soorten leven, wordt verder gedefinieerd door een van 3-termen: 1) Endemische site, wat betekent dat de soort binnen een klein bereik voorkomt (alleen op Mount Hood, bijvoorbeeld); 2) Nationaal endemisch, wat betekent dat de soort binnen één natie te vinden is (alleen in Mexico bijvoorbeeld); en 3) Geografisch bereik endemisch, wat betekent dat de soort gedijt in een specifiek geografisch gebied dat zich over verschillende landen kan verspreiden (bijvoorbeeld het Andes-gebergte).
5. Factoren die van invloed zijn op hoge endemische waarden -
Isolatie is een van de belangrijkste factoren die leiden tot endemisme. In afgelegen delen van de wereld zijn externe invloeden niet in staat geweest om de evolutie en aanpassing van planten- en diersoorten vorm te geven. Deze organismen evolueren dan alleen naar hun zeer beperkte omgeving. Ze zijn niet blootgesteld aan ziekten van de buitenwereld, geografische veranderingen of verstoringen van het milieu. Eilanden zijn een uitstekend voorbeeld en worden vaak aangehaald met een hoog niveau van endemie. Nogmaals, dit komt door hun isolement van andere delen van de wereld. Eilandhabitats zijn doorgaans klein met een significante habitat- en klimatologische diversiteit, waardoor ze de perfecte omgeving zijn voor endemische soorten. Bovendien, hoe ouder het eiland is, hoe groter de kans dat het grote aantallen endemische soorten bevat.
Eilanden zijn echter niet de enige geïsoleerde geografische regio's. Externe habitats kunnen ook voorkomen op de vasteland binnen verschillende soorten ecosystemen. Meren die ver van andere watermassa's of valleien liggen, omgeven door hoge, onbegaanbare bergen, zijn ook hoog in endemisme. Op plaatsen waar zich in de laatste tienduizend jaar een catastrofale gebeurtenis heeft voorgedaan, zijn endemische soorten niet gebruikelijk. Dit is het geval in Canada, dat tot ongeveer 11,000 jaren geleden bedekt was met ijs. Endemisme heeft niet voldoende tijd gehad om te evolueren en daarom zijn endemische soorten zeldzaam in Canada.
4. Hotspots van endemisme in de wereld -
Over het algemeen is er een aanzienlijke overlapping tussen de hotspots over biodiversiteit in de wereld en de endemische hotspots. Dit komt omdat hotspots met betrekking tot biodiversiteit worden gedefinieerd door gebieden met meer dan de endemische fauna van 1,500 en die meer dan 70% van het oorspronkelijke plantenleven hebben verloren door de afbraak van habitats. Van de 20-regio's met de hoogste percentages endemisme worden 16 zelfs beschouwd als hotspots met betrekking tot biodiversiteit. Zoals eerder vermeld, hebben eilanden een hoog endemisch niveau en omvatten ze de helft van de 20-regio's. Het is dan ook geen verrassing dat veel van de endemische hotspots in de wereld plaatsen zijn zoals de Amerikaanse staat Hawaï, Madagascar, de Filippijnen, de Atlantische eilanden, Taiwan, Nieuw-Guinea, de Galapagos-eilanden en Nieuw-Caledonië. In Hawaï, bijvoorbeeld, kunnen 2,000-soorten van planten met angiosperm worden gevonden. Hiervan zijn 94% tot 98% endemisch. Iets soortgelijks wordt gezien in Nieuw-Caledonië, waar 76% van alle plantensoorten endemisch is. Australië, China, Ecuador, India en Mexico worden niet alleen als megadiverse landen beschouwd, maar hebben ook een hoog niveau van endemie.
3. Endemisme en evolutie -
Zoals eerder vermeld ontwikkelen endemische soorten zich in geïsoleerde omstandigheden. Dit betekent dat ze niet veel concurrentie hadden tussen vergelijkbare soorten en in sommige gevallen bevorderde dit gebrek aan concurrentie symbiotische relaties tussen organismen. Symbiotische relaties komen voor wanneer verschillende soorten alleen op elkaar vertrouwen om te overleven. Evolutionaire straling, wanneer organismen snel evolueren van een gemeenschappelijke voorouder naar een grote verscheidenheid aan nieuwe soorten, is ook meer waarschijnlijk in afgelegen gebieden. Dit komt omdat het gebrek aan concurrentie tussen andere soorten niches in het te vullen ecosysteem laat. Een extreem aantal soorten evolueert, past zich aan een zeer specifieke habitat aan en ontwikkelt zeer specifieke overlevingsvereisten. Evolutionaire straling is te zien in de 13-soorten vinkachtigen op de Galapagos-eilanden en de 1,250-soorten fruitvliegen op de Hawaïaanse eilanden.
Onderzoekers beschouwen endemische hotspots vaak als vensters in de evolutie, die diepgaande studie, hypothesen en observaties mogelijk maken. In deze regio's kunnen de mysteries van evolutie en natuur worden opgelost, of op zijn minst beter worden begrepen. Omdat de inheemse dieren in deze gebieden vaak eenvoudiger zijn dan die op grote continenten, maken ze het voor wetenschappers gemakkelijker om hun evolutionaire progressie te begrijpen.
2. Waarom zijn endemische soorten gemakkelijk kwetsbaar voor bedreigingen? -
Endemische soorten zijn kwetsbaar voor bedreigingen omdat ze slechts in een zeer beperkt bereik kunnen overleven. De habitat die hen in leven houdt, beperkt hen om te overleven. Wanneer hun leefgebieden worden bedreigd door de wereldwijde klimaatverandering, menselijke veranderingen en afbraak, kan de endemische soort nergens anders heen. Omdat ze niet zijn geëvolueerd om te overleven in verschillende ecosystemen en omdat ze zeer specifieke omgevingen nodig hebben voor hun overleving, lopen deze bedreigingen een nog groter risico van uitsterven dan ze in grotere, minder endemische regio's zouden kunnen hebben. Enkele van de meest voorkomende bedreigingen voor regionaal endemisme zijn landbouw, verstedelijking, mijnbouw en logging. Deze activiteiten resulteren allemaal in afbraak van habitats veroorzaakt door ontbossing, vervuiling en de introductie van invasieve soorten. Deze veranderingen zijn schadelijk voor endemische soorten. Ongeveer 75% van de soorten die de laatste paar honderd jaar zijn uitgestorven, waren bijvoorbeeld endemisch.
1. Belang van instandhouding van endemische soorten -
Behoud is belangrijk om wereldwijd verlies aan biodiversiteit te voorkomen. Wanneer een soort wordt bedreigd of uitsterven, is het effect wijdverbreid. Soms is het slechts één endemische soort die een behoefte binnen een ecosysteem vervult; wanneer die behoefte niet wordt ingevuld, ontstaat er een kettingreactie van gebeurtenissen die leidt tot aanhoudend verlies van biodiversiteit. Schattingen suggereren dat wanneer één endemische plantensoort uitstierf, tussen 10 en 30 extra diersoorten uitsterven. Daarom is vooral het conserveren van endemische soorten belangrijk.
Biodiversiteit is het fundament van gezonde wereldwijde ecosystemen, en op hun beurt ondersteunen gezonde ecosystemen het leven, inclusief het menselijk leven. Zonder biodiversiteit, en specifiek endemische soorten, zou de aarde niet langer in staat zijn om voldoende hoeveelheden van onze basisbehoeften te produceren: voedsel, water en lucht. Daarom moeten inspanningen voor het behoud van biodiversiteit voornamelijk gericht zijn op endemische planten- en diersoorten. Tenzij drastische maatregelen snel worden genomen, zullen deze soorten en hun unieke habitats blijven dalen en verdwijnen.
