Mangroven zijn speciale leefmilieus die bestaan uit bomen die groeien in bijna stilstaande kustwateren, rivieroevers en estuaria. Deze bomen hebben blootgestelde wortelsystemen die ze boven het wateroppervlak verheffen, vaak in vergelijking met palen in uiterlijk. Mangrovebomen zijn aangepast aan de zuurstofarme grond en kunnen de voedingsstoffen extraheren die nodig zijn om te overleven. Bovendien kunnen deze bomen overleven in water met een hoog zoutgehalte en in constant veranderende waterstanden. In dit artikel worden mangrovehabitats over de hele wereld nader bekeken.
Waar zijn mangrovehabitats gevonden?
Mangrovebossen worden beschouwd als winterharde planten gezien hun vermogen om te overleven in hoog zout water en zuurstofarme bodems. Ondanks deze winterhardheid zijn mangrovebossen niet bestand tegen koude temperaturen en zijn ze alleen te vinden in tropische en subtropische gebieden. Mangrovehabitats beslaan een gecombineerd gebied van 52,300 vierkante mijlen in Amerika, Afrika, Australië en Azië.
Ongeveer 118-landen over de hele wereld hebben een mangrovebos met het grootste percentage in Azië (42%). Afrika heeft het volgende hoogste percentage (21%), gevolgd door Noord- en Midden-Amerika (15%), Oceanië (12%) en Zuid-Amerika (11%). Ongeveer driekwart van alle mangroven bevindt zich in alleen 15-landen. Indonesië heeft bijvoorbeeld het grootste mangrovebos ter wereld, dat een totale oppervlakte van iets meer dan 9,000 vierkante mijl beslaat.
Milieu-belang van mangrovehabitats
Gezonde mangrovehabitats worden beschouwd als productieve ecosystemen die gunstig zijn voor zowel het mariene als het menselijke leven. Een van de belangrijkste rollen die mangroves spelen vanuit het milieu is als een barrière tussen het vasteland en de oceaan. Gezien deze unieke locatie, liggen deze bossen vaak aan de frontlinie van extreme oceaanweer en stormen. De dichte wortelstelsels van mangrovehabitats werken om erosie te voorkomen door inkomende golven te vertragen en sediment te vangen terwijl het van het land en in het water wordt afgevoerd. Dit helpt niet alleen het land te laten verdwijnen, maar het voorkomt ook dat koraalriffen worden bedekt met overtollig geërodeerd materiaal.
Bovendien bieden mangroven habitats voor een aantal soorten vis, weekdieren en schaaldieren. Deze overvloed aan leven, samen met de beschutting door de wortels, maken mangroven een aantrekkelijke ecoregio voor het migreren en fokken van vogels, tijgers, apen en krokodillen. Er groeien hier ook een verscheidenheid aan plantensoorten, waaronder orchideeën, die grote aantallen honingbijen aantrekken.
Economisch belang van mangrovehabitats
Zoals eerder vermeld, zijn mangrovehabitats ook belangrijk voor de mens als een bron van hout, visserij en toerisme.
Omdat hout uit mangrovebossen bestand is tegen insecten en rot, is het bijzonder waardevol voor de houtindustrie. Lokale gemeenschappen vertrouwen ook op mangroven als een bron van bouwmaterialen, kook- en verwarmingsbrandstof, diervoeding en medicinale planten.
Als kweekhabitats voor een aantal commerciële vissoorten zorgen mangroven ervoor dat de vispopulaties niet overbevist worden. Onderzoek heeft aangetoond dat een groot aantal vissoorten afhankelijk zijn van mangroves om te overleven: 133-soorten in Queensland, Australië, 128 in de Filippijnen, 119 in Maleisië, 83 in Kenia en 59 in Puerto Rico. Geschat wordt dat rond 75% van de gamevis en 90% van de commerciële vis uit Zuid-Florida in de VS ook op mangroves vertrouwen. Bovendien, in Queensland, Australië, vertrouwt ongeveer driekwart van alle commercieel gevangen vis en garnalen op mangroves om te overleven.
Mangrovebossen zijn ook populaire toeristische attracties, die lokale economieën helpen groeien door een extra bron van inkomsten te bieden. Slechts een paar landen over de hele wereld hebben hun mangroven gepromoot voor toeristische doeleinden. Degenen die snorkel- en boottochten aanbieden, zodat bezoekers de natuur in het ingewikkelde wortelstelsel van dichterbij kunnen bekijken.
Bedreigingen voor mangrovehabitats
Mangroven zijn een van de meest bedreigde tropische en subtropische ecoregio's in de wereld. In feite is rond 35% van de mangrovenhabitats al vernietigd. In India, de Filippijnen en Vietnam is dat aantal 50%. Mangroven worden ook sneller gekapt dan regenwouden in Noord- en Zuid-Amerika.
Deze bossen zijn vaak geklaard om landbouwgrond voor landbouwdoeleinden te maken en om ruimte te maken voor stadsontwikkelingsprojecten. Zoals eerder vermeld, is het hout hier ook waardevol voor de houtindustrie, wat leidt tot overbelasting. Wanneer de bomen te snel worden ingekort, kunnen ze niet teruggroeien, wat bijdraagt aan een afnemende mangrove-dekking.
Energie-infrastructuur langs rivieren en andere waterwegen heeft ook een nadelig effect op mangroven. Structuren zoals dammen voorkomen dat water de kustlijn bereikt, waardoor het zoutgehalte van het estuarium tot boven aanvaardbare niveaus stijgt. Ontbossing die zich verder landinwaarts voordoet, leidt tot verhoogde erosie en kolonisatie die zijn weg vindt naar mangrovebossen, en hier effectief de wortelstelsels begraaft.
Klimaatverandering en vervuiling zijn ook grote bedreigingen voor de gezondheid van mangrovehabitats. Verontreiniging door stedelijke gebieden en de meststoffen en pesticiden uit landbouwgronden wassen vaak rivieren en concentreren zich in mangroven. Dit heeft een negatieve impact op zowel de bomen als de andere flora en fauna die in deze ecosystemen leven. Klimaatverandering heeft wereldwijd bijgedragen tot een stijging van de zeespiegel, die ook de gezondheid van de mangrovehabitat verstoort. Deze ecoregio's hebben relatief stabiele waterstanden nodig om te overleven.
Behoudsinspanningen
Als erkenning van het belang van mangrovehabitats, zijn internationale non-profitorganisaties, overheden en gemeenschappen bijeengekomen om te werken aan het behoud en het herstel van deze unieke ecosystemen. Ongeveer 20-landen over de hele wereld zijn begonnen met restauratieprojecten door mangrovebomen opnieuw aan te planten.
Daarnaast hebben een aantal internationale verdragen en overeenkomsten de bescherming en het herstel van mangrovenhabitats aangepakt. Een voorbeeld hiervan is de Ramsar-conventie, die 110-lidstaten heeft en werkt om een extra niveau van bescherming te bieden aan het wetland-ecosysteem (inclusief mangroven). Volgens deze overeenkomst zijn rond 250-mangroven aangewezen als officiële Ramsar-sites. Andere instandhoudingsinspanningen omvatten de aanwijzing van beschermde mariene gebieden. Over de hele wereld omvatten ongeveer 685 beschermde mariene gebieden mangrovehabitats, behorend tot 73-landen en territoria. Deze gebieden worden beschermd door lokale, nationale en internationale autoriteiten, die vislimieten en ontwikkelings- en exploitatieverboden handhaven die zijn ingesteld om het omliggende ecosysteem te beschermen.
Op lokaal niveau wordt het beheer van mangroves vaak uitgedaagd door een gebrek aan overheidsmiddelen. Veel gebieden over de hele wereld missen ook kennis over mangroven en hun belang voor het milieu. Om dit te bestrijden zijn veel organisaties begonnen met initiatieven voor openbaar onderwijs in combinatie met herstelinspanningen.
