Omschrijving
De op één na langste rivier van Europa na de Wolga, de Donau ontstaat aan de samenvloeiing van de bovenloop, de Brück-rivieren en de Breg, in de buurt van de stad Donaueschingen in het Zwarte Woud in Duitsland. De rivier stroomt over een afstand van ongeveer 2,857 kilometers, loopt langs 10 Europese landen langs de weg, en voert een gebied af van 817,000 vierkante kilometers, voordat het uiteindelijk de Zwarte Zee via de Donaudelta, die wordt gedeeld tussen Roemenië en Oekraïne, droogt. Roemenië deelt 29% van het stroomgebied van de Donau. Hongarije, Servië en Oostenrijk delen elk ongeveer 10% van het stroomgebied van de rivier, terwijl Duitsland, Bulgarije, Kroatië, Slowakije, Oekraïne en Moldavië elk minder dan 10% van het stroomgebied van de Donau delen.
Historische rol
De rivier de Donau heeft altijd een prominente rol gespeeld bij het vormgeven van de geschiedenis van het oude Europa. Bewijzen van bepaalde vroege menselijke culturen, waaronder de Donau-Neolithische cultuur en de Vučedol-cultuur, zijn gevonden in het stroomgebied. Griekse zeelieden exploiteerden de rivier al in de 7e eeuw voor Christus voor handelsdoeleinden, terwijl het Romeinse rijk de rivier gebruikte om delen van de grenzen van de grenzen van zijn koninkrijk te definiëren. Forten en kastelen werden gebouwd door de Romeinen aan de rivier, en Romeinse vloten patrouilleerden de rivier in pogingen om het rijk te verdedigen tegen de vele stammenvijanden die aan de andere kant woonden. Het Ottomaanse Rijk gebruikte de Donau ook voor defensieve doeleinden in de komende eeuwen. In de vroege 19e eeuw erkende de koningin van Hongarije en Bohemen, Maria Theresa, echter het potentieel van de Donau als handelsroute en begon daarmee rivierboten te exploiteren die lading op de rivier droegen. In de daaropvolgende jaren werden verschillende verdragen ondertekend en werden conventies gehouden om het delen van de Donau-wateren te bepalen en te bespreken. Als resultaat van jaren en jaren van dergelijke onderhandelingen, hebben momenteel alleen de landen die aan de rivier grenzen de exclusieve rechten om toegang te krijgen tot de watervoorraden van de Donau.
Moderne betekenis
Tegenwoordig is de Donau als een levensader voor een groot deel van Europa, drinkwater levert aan meer dan 20 miljoen mensen en huisvest meer dan 83 miljoen mensen in zijn stroomgebied. De tien landen die de wateren van de Donau delen, gebruiken de rivier voor navigatie, hydro-elektrische energieopwekking, visserij en irrigatie van landbouwgronden. Water dat nodig is voor industrieel en huishoudelijk gebruik wordt ook gewonnen uit deze rivier. Izmayil in Oekraïne, Ruse in Bulgarije, Boedapest in Hongarije en Wenen in Oostenrijk zijn enkele van de belangrijke havensteden langs de rivier. Langs de rivier zijn een aantal vaargeulen aangelegd, waaronder het Donau-Zwarte-Zeekanaal en het Main-Donau-kanaal, dat het vervoer van mensen en goederen langs en over de rivier vergemakkelijkt. De Ðerdap (Djerdap) Hoge Dam en de ijzeren poortcentrale, gelegen tussen Servië en Roemenië, is het grootste waterkrachtcentralesproject aan de Donau. Het stroomgebied van de Donau is ook bezaaid met belangrijke toeristische plekken. Als gevolg daarvan zijn cruises voor vrijetijdsbestedingen alledaags op de rivier en trekken de aanwezigheid van wereldwijd beroemde steden en culturen, evenals een overvloed aan natuurlijke rijkdom, miljoenen toeristen naar de landen die het stroomgebied delen.
Habitat en biodiversiteit
Het uitgebreide stroomgebied van de Donau ondersteunt een grote verscheidenheid aan natuurlijke habitats, zoals het Zwarte Woud van Duitsland, het alpiene ecosysteem van Oostenrijk, de Poestavlakten van Hongarije, de wetlands van de Donaudelta en de Donau-eilanden in Bulgarije. Meer dan 100-vissoorten, waaronder 5-steurstammen, leven in de wateren van de rivier de Donau. Het stroomgebied ondersteunt ook een grote verscheidenheid aan vogelfauna, waaronder zeldzame vogelsoorten als de zwarte ooievaar, witte pelikaan en zeearend. Het stroomgebied van de Donau maakt ook deel uit van de 'Global 200'-lijst met ecoregio's van het Worldwide Fund for Wildlife.
Milieurisico's en territoriale geschillen
De rivier de Donau is, zoals de meeste grote rivieren van de wereld, overbevist en vervuild. De dodelijke combinatie van het vrijkomen van verontreinigende stoffen in de Donau-wateren, illegale en onverantwoordelijke visserij en het omvangrijke afdammen van de rivierwateren heeft geleid tot een ernstige achteruitgang van de waterkwaliteit van de Donau. Er zijn 28 dammen op de Donau, variërend van de bron tot de monding van de rivierdelta, die de natuurlijke stroming van zijn wateren blokkeren en de natuurlijke volgorde van de sedimentoverdracht van stroomopwaarts naar stroomafwaarts verstoren, waardoor zware erosie in de rivierdelta wordt vergemakkelijkt als goed. Deze dammen fungeren ook als een barrière voor de natuurlijke migratie van vissoorten in de rivier. Tegenwoordig is het niveau van schade aan de rivier zo hoog dat verschillende soorten steur, vissoorten waarvan de eieren beroemd zijn om kaviaar en die 200 miljoen jaar op aarde hebben overleefd, momenteel "in gevaar" zijn in de regio.
