Wat is een Halophyte?
Een halophyte is een type plant dat in staat is om te overleven in en rond land of water met een hoog zoutgehalte. Deze planten kunnen hun hele levenscyclus in een zoutrijke omgeving doorbrengen. Meestal groeien halofyten langs de oevers van de oceanen, maar ze kunnen ook groeien in moerassen, moeraslanden en woestijnomstandigheden. Sommige halofyten staan bekend als facultatief, wat betekent dat ze kunnen overleven met of zonder zoutoplossing. Andere halofyten, bekend als obligaat halofyten, kunnen alleen overleven in habitats met hoge zoutconcentraties. Onderzoekers schatten dat slechts ongeveer 2% van plantensoorten halofyten zijn.
Aanpassing aan zout
Halofietplanten gedijen in hoge zoutomstandigheden door een aantal aanpassingsmethoden toe te passen, waaronder tolerantie, weerstand en vermijding.
Zouttolerantie treedt op wanneer de cellulaire functie van een plant op dezelfde manier werkt met hoge zoutconcentraties omdat deze in zoetwateromstandigheden zou werken.
Zoutresistentie treedt op wanneer planten zoutniveaus in hun cellen laten opbouwen en wanneer planten zouten kunnen filteren en elimineren. Wanneer halofyten zout op het cellulaire niveau laten opbouwen, staan ze bekend als zoutaccumulators.
Zoutvermijding vindt op twee manieren plaats. Planten kunnen zout vermijden door hun wortels te laten groeien in diepere grondlagen, waar de zoutconcentratie veel lager is, of door reproductie en groei te voorkomen gedurende bepaalde seizoenen van het jaar. Kieming in zoutvluchtige halofyten kan bijvoorbeeld alleen plaatsvinden tijdens het regenseizoen, wanneer het zoutgehalte wordt verdund. Deze planten worden soms zoutuittreksels genoemd.
Soorten Halofyten
Halofyten bezetten een van de drie categorieën: aquatische-haline, terrestro-haline en aero-haline.
Waterplanten zijn die bijna volledig ondergedompeld zijn in zout water. In sommige gevallen zijn alleen het wortelsysteem en een klein deel van de plant onder water. Deze water-haline planten staan bekend als emergente halofyten.
Terrestro-haline planten zijn planten die in de bodem groeien met een hoog zoutgehalte. In dit geval vindt contact tussen de plant en zout alleen plaats met wortels en grond. Deze planten bevinden zich meestal in droge omgevingen, met uitzondering van die in moerassen. De terrestro-haline planten gevonden op het droge staan bekend als xero-halophyten.
Aero-haline planten komen in contact met zout via druppels zout water die door de lucht bewegen. Deze zoutwaterdruppels worden meestal aangetroffen in kustgebieden, waar oceaangolven die tegen de kust inslaan, zoutwaterverstuivingen veroorzaken en de mistomstandigheden zoutwater over de kustgebieden transporteren. In sommige gevallen draagt stof die door woestijnachtige gebieden blaast echter zout dat wordt afgezet op nabijgelegen planten.
Facultatieve Halophytes
Sommige halofyten kunnen overleven in zowel zoute als niet-zoute milieus. Enkele voorbeelden van facultatieve halofyten zijn planten die behoren tot de volgende families: Cyperaceae, Juncaceae en Gramineae.
De Cyperaceae-familie bestaat uit meer dan 5,000-soorten, waarvan het merendeel voorkomt in tropische gebieden in Zuid-Amerika en Azië. Een van de meest bekende voorbeelden van een Cyperaceae-plant is de papyruszegge. De papyruszegge groeit in moerasachtige habitats en rond de oevers van het meer in heel Afrika, met name in de mediterrane regio's en op Madagaskar. Deze plant werd door de oude Egyptenaren gebruikt om een van de eerste papiersoorten te maken die ooit werden gebruikt.
De Juncaceae-familie bestaat uit ongeveer 464-soorten, waarvan de meeste tot het geslacht Juncus behoren. Deze planten worden gekenmerkt als langzaam groeiend en worden meestal beschouwd als een soort zegge of gras. In de loop van de geschiedenis zijn veel Juncaceae-planten gebruikt voor het maken van matten of als isolatie van huizen. De Juncus effususbijvoorbeeld, is te vinden op alle continenten behalve Antarctica. Deze plant, ook bekend als de gewone stormloop, groeit in wetlands, moerassen, heide en oevers. Het is ook te vinden langs beken en sloten.
De Gramineae-familie bestaat uit ongeveer 12,000-soorten, waarvan de meeste als bloeiende grassen worden beschouwd. Deze facultatieve halofyten zijn een van de belangrijkste landbouwgewassen en omvatten gewassen zoals rijst, tarwe, gerst, bamboe, gierst en maïs.
Halofyten verplichten
Verplichte halofyten zijn die plantensoorten die een hoge zoutconcentratie nodig hebben om te overleven. Een voorbeeld hiervan is het geslacht Salicornia van planten, die behoren tot de familie Amaranthaceae. Deze halofytische planten worden beschouwd als vetplanten en groeien over het algemeen langs kuststranden, kwelders en mangroves in Noord- en Zuid-Amerika, Europa en het zuiden van Azië.
Glasskruid is een specifiek voorbeeld van een Salicornia-plant. Deze soort wordt aangetroffen in de zoutrijke omgevingen van oceaanoevers in Engeland. De naam verwijst naar het feit dat eenmaal verbrande assenas een essentieel onderdeel is in de productie van glas en zelfs zeep. Gezien zijn hoge zoutgehalte, creëert de as natriumcarbonaat, ook bekend als alkali.
Zoutbestendigheid of zoutaccumulatoren
Zout accumulerende halofyten hebben een cellulaire functie die verschilt van andere soorten planten. Zoutbestendige planten hebben een gespecialiseerde cel ontwikkeld die bekend staat als zoutklieren. Deze zoutklieren kunnen extra zout opslaan dat zich in het plantensysteem bevindt en zich in de buurt van het oppervlak van plantbladeren bevinden. Wanneer de zoutklier vol is, breekt de klier open en geeft het extra zout vrij aan de buitenzijde van het plantenblad. Deze actie laat een fijne laag zout achter op de buitenkant van de plant. In sommige gevallen breekt de zoutklier echter niet, waardoor de plant uiteindelijk sterft.
Zout vermijden of zoutuitsparingen
Sommige halofyten reguleren hun blootstelling aan hoge zoutgehaltes door hun voortplantingscyclus aan te passen. Andere zoutstrimmers oefenen ontbladering uit, ook bekend als bladval. Deze reactie treedt op omdat het zoutgehalte zich moet ophopen in de kleine stengel die het blad verbindt met de hoofdstam. Zodra het zoutmaximum is bereikt, vallen het blad en de stengel uit de plant.
Andere zoutafscheiders hebben gespecialiseerde wortelsystemen ontwikkeld die voorkomen dat zout door de plant wordt opgenomen. Bovendien hebben sommige wortels een gespecialiseerde cellulaire structuur waarin het binnenste deel van de cel is bedekt met een wasachtige substantie. Deze stof voorkomt dat de cellen zoutoplossing absorberen. Een andere aanpassing in sommige zout-vermijdende halofyten is dat de wortels eigenlijk zout van de plant extraheren en het in de omringende grond afzetten.
