Wat is een Esker?
Een esker is een aantrekkelijke landvorm gevormd door fluvioglaciale depositie. Het is een kronkelende bergkam van laaggelegen gelaagde zand of grind dat het terrein domineert en zorgt voor het uitstekende punt en droge routes. Een esker komt voor in een gebied met gletsjers of een voormalige regio met gletsjers, vooral in Europa en Noord-Amerika. De esker ligt op de valleivloer binnen de ijsmarges, gemarkeerd door een morenenstelsel, wat suggereert dat de eskers onder de gletsjer worden gevormd. Het woord esker is een Iers woord dat een rand of een hoogte betekent die twee vlaktes scheidt. De term wordt ook gebruikt om te verwijzen naar richels die afzettingen zijn van fluvioglaciaal materiaal. Eskers variëren in grootte en vormen met de meeste van hen zijn bochtig. De langste eskers zijn continu en meten een paar kilometer, terwijl de meeste kort en discontinu zijn.
Vorming van Eskers
Eskers worden gevormd op gewassen zand en grind. De meeste eskers worden binnen een tunnel met ijswand gevormd door stromen die onder en in gletsjers stromen. Wanneer de ijsmuur wegsmelt, blijven er waterafzettingen achter als wikkellijsten. Eskers kunnen ook boven de gletsjer worden gevormd door de accumulatie van sedimenten in supraglaciale kanalen. Eskers worden gevormd aan de eindzones van gletsjers waar het ijs relatief langzaam stroomt. Het smeltwater verzamelt zich en stroomt door een netwerk van tunnels. Dit water draagt sterk geladen met puin dat is samengesteld uit grofkorrelig grind dat is gelaagd en gesorteerd. De vorm en grootte van de subglaciale tunnel worden bepaald door de stroming en het smelten van het ijs. De vorm van de tunnel bepaalt vervolgens de vorm en structuur van een esker. Esker kan deel uitmaken van een vertakkend systeem van schatplichtige eskers of kan bestaan als een enkel kanaal. De openingen tussen de eskerruggen scheiden de kronkelende delen van de eskers, terwijl de toppen op de eskers knobbelig zijn. Het pad van eskers wordt geregeld door de druk van het water dat er doorheen stroomt. De meeste eskers zijn discontinu omdat het sedimentatieproces mogelijk niet over de gehele lengte van de subglaciale tunnel kan plaatsvinden.
Locatie van beroemde Eskers
Eskers komen veel voor in vergletsjerde gebieden of in vroegere glaciale gebieden. Zweden is de thuisbasis van een van de langste eskers, Uppsalaasen, die zich uitstrekt over ongeveer 250-kilometers en door de stad Uppsala loopt. De Hoogste piek in Noord-Amerika, Great Esker Park, is te vinden op de Back River in Massachusetts. Pispala en Punkaharju in Finland liggen tussen het Finse merengebied, dat is gebogen door een gletsjer. De esker in het dorp Kemnay in Schotland wordt lokaal Kemb Hill genoemd en is 5 kilometer lang. De staat Michigan heeft meer dan 1000 eskers, vooral op Lower Peninsula met de langste esker, Mason Esker, die 22-mijlen meet die zich uitstrekken van DeWitt en eindigt bij Mason. De Thelon esker steekt de grens over tussen Northwest Territories en Nunavut in Canada en loopt voor ongeveer 800-kilometers. Mount Pelly is ook een belangrijke esker in Canada in Ovayok Territorial Park.
Het belang van Eskers
Eskers spelen een belangrijke rol in de ecologie van Canada. Planten die op eskers groeien, zijn een primaire voedselbron voor beren en migrerende watervogels, vooral in de winter. Wegen kunnen ook worden gebouwd langs eskers om de kosten van dergelijke constructies te verlagen. Voorbeelden van wegen die zijn gebouwd op eskers zijn Denali Highway en segmenten van Maine State Route 9.
