De Stijl was een kunststroming opgericht in 1917 door een groep Nederlandse abstracte kunstenaars. De Stijl in het Nederlands betekent eenvoudigweg "de stijl". Deze stijl van kunst was gebaseerd op rechte lijnen en eenvoudige horizontale en verticale geometrische vormen. De pionierende kunstenaars zijn Theo Van Doesburg, Piet Mondriaan, Vilmos Huszar en JJP Oud. De De Stijl-beweging werd gevormd met de bedoeling eenvoud, harmonie en abstractie te creëren door middel van kunstvormen. Dit was vooral in reactie op de nasleep van de Eerste Wereldoorlog, waarin de kunstenaars de macht van de kunst voorzagen in het uitdrukken van een utopisch idee dat harmonie en orde in de samenleving kon brengen.
Door verschillende visuele elementen uit het kubisme en suprematisme te gebruiken, werd De Stijl ontworpen om verschillende artistieke invloeden op te nemen die kunnen worden toegepast in andere vormen van kunst in de samenleving, zoals stadsplanning, architectuur, poëzie, typografie en muziek. De leden van deze beweging streefden naar meer dan alleen beeldend kunstenaars door het uitgebreide begrip van kunst te omarmen en utopische ideeën van spirituele harmonie uit te drukken.
Belangrijkste ideeën
De Stijl is ontstaan door het gebruik van eenvoudige geometrische vormen die werden weergegeven in de drie primaire kleuren. Deze reductie van elementen was de kern van het bereiken van pure geometrische vormen en abstractie. Het hielp ook bij het elimineren van symmetrie terwijl een balans werd bereikt tussen oppervlakken en kleurverdeling.
Kunst werd gebruikt als een transformerend voertuig in de samenleving om orde en harmonie te brengen na de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog. In het streven naar een universele harmonie, stelden de exponenten van De Stijl een visuele taal voor die bestond uit eenvoudige, gerenderde geometrische vormen zoals vierkanten, rechte lijnen en rechthoeken die bedoeld waren om te zoeken naar de heersende wetten van harmonie.
Terwijl de kunstenaars hard hun uiterste best deden om hun visie op een utopische wereld te verwezenlijken, was het in essentie een overweldigende taak die niet in de echte wereld kon worden bereikt. Het falen om de visie te realiseren leidde tot de uiteindelijke ondergang van de groep. Dientengevolge zijn de duurzame werken van De Stijl die van Piet Mondriaan die het meest gerenommeerde lid van de beweging was.
Beroemde werken
Samenstelling A
Kunstenaar: Piet Mondriaan
Jaar: 1920
Samenstelling A bestond uit basiselementen en solide blokken die werden weergegeven in primaire kleuren. Dit werk was niet-objectief van aard zoals afgebeeld door de titel die geen verwijzing naar een object in plaats van zichzelf maakte. Mondriaan wilde geometrische abstractie bereiken door rechtlijnige vormen te gebruiken die werden geschetst met kleurvlakken. Hij wilde de kennis van de theorie van Schoenmaekers toepassen en een passende beeldtaal ontwikkelen die op dat moment modern was. Tinten van zwart en grijs werden op grote schaal gebruikt in dit werk samen met solide blokken primaire kleuren. Dit hielp bij het uitdrukken van eenvoud en creëerde basiscomposities.
Rood-blauwe stoel
Kunstenaar: Gerrit Rietveld
Jaar: 1923
De Rood-blauwe stoel wordt beschreven als een van de canonieke werken van de De Stijl-beweging. Ontworpen door de architect Rietveld, moest de stoel uniek en transformatief zijn voor de omringende ruimte. Het ontwerp omvatte lijnen, vlakken en rechtlijnige volumes die niet bedoeld waren elkaar te snijden. De primaire kleuren rood, blauw en effen zwart zijn duidelijk gedefinieerd. De lijnen en vlakken van de stoel lijken allemaal als individuele meubels te staan, maar ze zijn samengevoegd om één stuk te maken. De stoel is gemaakt van standaard timmerhoutmaten waardoor massaproductie mogelijk was in plaats van handgemaakt te zijn. Het ontwerp van de stoel maakt geen gebruik van natuurlijke vorm, in tegenstelling tot andere stoelen.
